Янгиликлар
31
Fuqarolik
Har qanday davlatda davlat va fuqaro o‘rtasidagi siyosiy munosabatlar konstitutsiyaviy darajada mustahkamlanib qo‘yilsagina, haqiqatdan ham, fuqarolik masalalari demokratik qadriyatlar asosida hal etilgan bo‘ladi.
Mamlakatimizning avvalgi va yangi tahrirdagi konstitutsiyasini tahlil etish orqali ikkala konstitutsiyadagi fuqarolik sohasiga oid normalarning o‘xshash va farqli jihatlarini ko‘rib o‘tishimiz mumkin.
Mazkur ikkala “Fuqarolik” bobidagi 21–24-moddalar o‘rtasida bir qancha o‘xshashlik va farqlar mavjud. Ularni quyidagicha yoritishimiz mumkin:
O‘xshashliklar
Yagona fuqarolik prinsipi: Ikkala bobda ham O‘zbekiston Respublikasida yagona fuqarolik tizimi mavjudligi ta’kidlanadi. Bu bilan O‘zbekistonda barcha fuqaro teng huquq va majburiyatlarga ega ekanligi belgilangan.
Qoraqalpog‘iston fuqarosi: Har ikkala bobda Qoraqalpog‘iston Respublikasining fuqarosi ayni vaqtda O‘zbekiston Respublikasining fuqarosi sifatida e’tirof etilishi qayd etilgan.
Xalqaro huquqqa muvofiq himoya: Ikkala bobda ham chet el fuqarolari va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslarning huquqlari xalqaro huquq me’yorlariga muvofiq ta’minlanishi qayd etilgan.
Farqlar
Fuqarolarni himoya qilish majburiyati: Birinchi bobda davlat fuqarolarini himoya qilish majburiyati ko‘rsatilgan bo‘lsa, ikkinchi bobda O‘zbekiston Respublikasining o‘z fuqarolarini chet elda majburiy chiqarib yuborilishiga yoki boshqa davlatga berib yuborilishiga yo‘l qo‘ymasligi aniq bayon etilgan.
Xorijdagi vatandoshlar bilan aloqalar: Yangilangan konstitutsiyamizda xorijda yashayotgan vatandoshlar bilan aloqalarni saqlash va rivojlantirish majburiyati xalqaro huquq normalariga muvofiq tarzda davlat zimmasiga yuklatilgan. Bu holat avvalgi konstitutsiyamizda ko‘rsatilmagan.
Homiylik va himoya tushunchalari: Birinchi bobda faqat “huquqiy himoya” haqida so‘z borsa, ikkinchi bobda qo‘shimcha ravishda “homiylik ko‘rsatish” ham kafolatlanadi.
Ushbu boblar umumiy fuqarolik normalarini belgilash bilan birga, fuqarolar huquqlari, himoyasi va O‘zbekiston fuqarolari uchun qo‘shimcha himoya choralarini kafolatlash masalalarini har taraflama yoritib beradi.